Misją Instytutu jest dzialalność naukowo-badawcza prowadząca do nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych użytecznych w kształtowaniu warunków pracy zgodnych z zasadami bezpieczeństwa pracy i ergonomii oraz ustalanie podstaw naukowych do właściwego ukierunkowywania polityki społeczno-ekonomicznej państwa w tym zakresie.
|
Wyniki badań telepracy
Telepraca jest szansą na pokonanie problemów zatrudnienia, ekologicznych, a także polityczno-społecznych. Specyfika rozwoju telepracy jest różna w poszczególnych regionach i państwach.
W Europie największy rozwój telepracy obserwuje się w krajach skandynawskich, co uwarunkowane jest bardzo szybkim rozwojem nowych technik telekomunikacji oraz dużą rozpiętością geograficzną – Finlandia, Dania i Szwecja to trzy kraje o największym w stosunku do całej siły roboczej procencie telepracowników wykonujących prace w domu.
W Stanach Zjednoczonych, po wydarzeniach z 11 września, w telepracy dostrzega sie możliwość uniknięcia kumulacji dużych skupisk ludzkich w jednym miejscu, co może być celem ataków terrorystycznych. W krajach azjatyckich telepraca często przyjmuje formę pracy ponadgranicznej, gdzie korporacje firm zlecają zadania z innych części świata, gdzie aktualnie został zakończony dzień pracy. W ten sposób praca jest kontynuowana w innej części globu ziemskiego i tym samym trwa 24 godziny na dobę.
W Polsce rozwój telepracy jest na etapie początkowym, co może sie wiązać ze zbyt krótkim czasem swobód w zakresie działalności rynkowej oraz zbyt powolnym rozwojem łącz telekomunikacyjnych. Można się jednak spodziewać gwałtownego wzrostu liczby telepracowników z powodu ułatwień w zakresie dostępu do Internetu oraz upatrywaniu w telepracy szansy na zmniejszenie bezrobocia. Szczególne nadzieje pokłada sie w telepracy w aspekcie zatrudnienia osób niepełnosprawnych, starszych, zamieszkałych na mało zaludnionych terenach wiejskich, oraz ze względu na możliwości zatrudnienia kobiet w ciąży i realizacje zawodową młodych matek [ 1, 2, 3].
Telepraca jest to metoda organizowania i wykonywania pracy, w której pracownik pracuje poza siedzibą pracodawcy przez znaczną cześć swojego czasu pracy, dostarczając do pracodawcy jej wyniki, z wykorzystaniem technologii informacyjnych oraz technologii przekazywania danych, a zwłaszcza Internetu.
Podstawowe cechy telepracy to:
Wyniki badań
Badania przeprowadzono wśród 102 telepracowników, w wielu firmach o różnych rodzajach działalności: usługi tłumaczeniowe, firmy informatyczne, firmy szkoleniowe, usługi księgowe, firmy handlowe, usługi projektowo-architektoniczne. W badanej grupie znalazły sie głównie osoby wykonujące prace na zlecenie (prowadzące indywidualną działalność gospodarczą). Wśród badanych było 81 mężczyzn (79,4%), natomiast kobiety stanowiły 20,6%.
Zakres badań obejmował kwestionariuszową, samoocenę telepracy zawierającą:
- opis wykonywanej pracy
- ocenę sposobu wykonywanej pracy
Opis wykonywanej pracy
Czas wykonywania telepracy (staż telepracownika) w grupie badanej był zróżnicowany i wahał się od 3 miesięcy (najmniej doświadczeni telepracownicy) do stażu dłuższego niż 5 lat (tabela 1.). Prawny stosunek pracy był zróżnicowany. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby zatrudnione na czas określony, najmniej liczną osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło (tabela 2.).
Ocena sposobu wykonywania pracy
Bardzo ważnym aspektem telepracy jest komunikacja – sposób i częstość kontaktów ze „współpracownikami” oraz pracodawcą.
Wszyscy badani telepracownicy kontaktują sie z pracodawcą osobiście i telefonicznie, natomiast 82,4% czyni to z wykorzystaniem Internetu. Tylko 8,8% respondentów oceniało, że do kontaktów z pracodawcą dochodzi zbyt rzadko, ponad 55%, że kontakty są rzadkie, ale wystarczające, natomiast ł5,ł% ocenia, że są one odpowiednio częste.
W zakresie kontaktów ze „współpracownikami” ponad 43% ocenia, że są one rzadkie, ale wystarczające, natomiast prawie 56% odczuwa, że do kontaktów dochodzi odpowiednio często. Do kontaktów ze współpracownikami dochodzi najczęściej telefonicznie, osobiście kontaktuje sie ponad 93% telepracowników, zaś drogą internetową 83%.
Ciekawe jest, że pomimo podobnych ocen dotyczących intensywności kontaktów z przełożonymi i współpracownikami duże różnice występują w zakresie oceny możliwości uzyskania wsparcia. Na wsparcie od współpracowników może liczyć 85,3% telepracowników, natomiast na wsparcie od przełożonych – 20,6%. Możliwość otrzymania wsparcia od rodziny deklaruje 72,5% respondentów, zaś od przyjaciół i znajomych prawie połowa osób biorących udział w badaniu.
W badaniu pytano telepracowników o przyczyny kłopotów i utrudnień w pracy. Ponad 26% telepracowników doświadcza kłopotów z oprogramowaniem, ok. 41% ma kłopoty z organizacją pracy, podobna cześć grupy badanej odczuwa kłopoty w zakresie komunikacji z pracodawcą. U ponad 12% osób badanych kłopoty w wykonywaniu pracy wynikają z konieczności godzenia obowiązków zawodowych z domowymi (rys. 3.).
Porównania wewnątrzgrupowe
Wyniki oceny telepracy wykorzystano do zbadania relacji pomiędzy poszczególnymi jej właściwościami. W pierwszej kolejności skorelowano poziom zadowolenia z telepracy z różnymi kłopotami i utrudnieniami w wykonywaniu pracy. Korelacje istotne statystycznie przedstawia tabela 4.
Jak pokazują wyniki, zadowolenie z pracy było skorelowane istotnie statystycznie z utrudnieniami wynikającymi z organizacji pracy, obowiązków domowych, konieczności opieki nad dziećmi oraz braku odpowiedniego sprzętu. Im większe występowanie poszczególnych utrudnień, tym mniejsze zadowolenie z telepracy. Pozostałe utrudnienia, takie jak brak materiałów i informacji, brak odpowiedniego oprogramowania czy problemy z obsługą sprzętu komputerowego nie były skorelowane na poziomie istotnym statystycznie.
PODSUMOWANIE
Poza korzyściami, system telepracy może nieść również wiele zmian i zagrożeń [5]:
PIŚMIENNICTWO
[1] M. Daszkowski, K. Karwicka-Rychlewicz Wirtualne biuro, rzeczywisty pracownik. Internet: http://www.teleinfo.com.pl/ti/ą999/ął/fąą.html
[2] J. E. Jarrett Pytania i odpowiedzi na temat pracy zdalnej w przypadku osób niepełnosprawnych. Przewodnik dla osób niepełnosprawnych. Internet: http://samisobie. clan.pl/teleguide.htm (tłum. R. Szymczak)
[3] R. Depta Teleworking jako alternatywna forma pracy w przyszłości. 1999. Internet: http://www.idn. org.pl/praca/materialy/depta_tpsa.htm
[4] A. Najmiec Określenie społecznych i podmiotowych wyznaczników zadowolenia i efektywności pracowników zatrudnionych w systemie telepracy. Raport wewnętrzny w ramach programu wieloletniego pn. Dostosowywanie warunków pracy w Polsce do standardów Unii Europejskiej, CIOP, Warszawa 2004
[5] J. M. Nilles Telepraca. Strategie kierowania wirtualną załogą. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 200ł
[6] J. Czarnota-Bojarska Dobór i szkolenie pracowników, red. nauk. D. Koradecka, T.5: Czynniki psychologiczne i społeczne. Nauka o pracy – bezpieczeństwo, higiena, ergonomia. CIOP. Warszawa 2000
Ostatnio udostępnione tematy
w BHP-Info: