Ocena narażenia na beryl i jego związki na stanowiskach pracy

Kierownik projektu: mgr Maria Madej dr Ewa Gawęda , Maria Sierakowska

Wykonawcy: dr Ewa Gawęda, Maria Sierakowska

Streszczenie projektu:

Celem zadania badawczego było opracowanie metod oznaczania berylu i jego związków w powietrzu na stanowiskach pracy oraz dokonanie oceny narażenia związanego z występowaniem tych substancji w wybranych zakładach przemysłowych, z zastosowaniem opracowanych metod
W wyniku przeprowadzonych badań opracowano 2 metody oznaczania berylu: z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej (ASA) z płomieniem podtlenek azotu-acetylen oraz z zastosowaniem ASA z kuwetą grafitową i korekcją tła Zeemana. Stosując technikę płomieniową ASA można oznaczać stężenia berylu w zakresie 0,025 - 0,50 µg/ml, natomiast metodą ASA z kuwetą grafitową (bezpłomieniową) - w zakresie 1 - 8 ng/ml. Najmniejsze stężenia Be, umożliwiające zastosowanie metody płomieniowęj, odpowiada 1/4 wartości NDS, natomiast zastosowanie metody bezpłomieniowej pozwala osiągnąć poziom oznaczania berylu nawet od 1/100 wartości NDS
Przedmiotem badań były pomiary stężeń berylu w powietrzu na wybranych stanowiskach pracy w przemyśle krajowym. Badaniami zostało objętych 13 stanowisk pracy w czterech zakładach przemysłowych, gdzie są prowadzone różne procesy, w których występuje beryl, np.: wycinanie, formowanie i zgrzewanie elementów z brązu berylowego, szlifowanie elektrod ze stopu berylowego, zgrzewanie z użyciem spawarek wyposażonych w takie elektrody, wytapianie i odlewanie stopów plastycznych aluminium zawierających beryl, klejenie folii berylowej. Na 10 stanowiskach pomiary przeprowadzono dwukrotnie. Pobieranie próbek powietrza zostało wykonane zgodnie z zasadami umożliwiającymi ocenę zgodności warunków pracy z NDS i NDSCh. Do pobierania próbek powietrza na stanowiskach pracy zastosowano dozymetrię indywidualną (oznaczano beryl metodą bezpłomieniową) oraz pomiary stacjonarne (oznaczano beryl metodą płomieniową oraz bezpłomieniową ASA)
Wyniki przeprowadzonych pomiarów stężeń berylu na stanowiskach pracy wskazują, że w praktyce przemysłowej metal ten nie występuje w dużych stężeniach. W żadnej próbce powietrza nie wykryto berylu przy zastosowaniu metody płomieniowej ASA. W tych samych próbkach analizowanych metodą bezpłomieniową ASA stwierdzano jednak w pewnych przypadkach obecność berylu na poziomie 1/50 - 1/100 wartości NDS. Większe stężenia berylu oznaczono jedynie na stanowiskach, gdzie prowadzone były procesy odlewnicze operacje o charakterze krótkotrwałym (około 1/10 wartości NDSCh) i szlifowania elektrod (1/20 - 1/10 wartości NDS)
Opracowane metody zostały opublikowane w kwartalniku Podstawy i Metody Oceny Środowiska pracy jako tzw. metody zalecane
Okres realizacji: 1.02.1998 - 31.05.2000

Jednostka: Pracownia Metod Spektrofotometrycznych

Okres realizacji: 01.02.1998 – 31.05.2000