Interpretacja pojęcia bezpośredniego sterowania procesami technologicznymi

 

 3. Interpretacja pojęcia bezpośredniego sterowania procesamitechnologicznymi oraz prac przy sterowaniu procesami technicznymi

 

  Wyrok WSA  w Bydgoszczy z 06.10.2010 r, II SA/Bd 836/10*

 

Teza

W celu przesądzenia, że aparatowy A wykonuje prace o szczególnym charakterze, konieczne było ustalenie, po pierwsze, że pracownik ten bezpośrednio steruje procesami technicznymi lub technologicznym (co, jak już wskazano w zakresie określenia procesu technicznego, nie zostało w sprawie w sposób niebudzący wątpliwości ustalone, nie sposób więc również ustalić bezpośredniości wpływu na nieustalony proces), po drugie, że procesy te mogą spowodować awarię techniczną lub przemysłową i po trzecie, że awaria może spowodować poważne skutki dla bezpieczeństwa publicznego. Z powyższego wynika, że należało określić związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy działaniem człowieka na określonym stanowisku pracy, mającym cechy bezpośredniego sterownia (kierowania, oddziaływania, wpływania), a określonym sprecyzowanym procesem technicznym (technologicznym), na który pracownik ma bezpośredni wpływ, a który to proces w sensie obiektywnym (teoretycznym) może spowodować awarię techniczną (technologiczną) o takim stopniu, że może ona spowodować (poważne) skutki dla bezpieczeństwa publicznego. Organy więc zobligowane były wykazać ten obiektywny, teoretyczny łańcuch następujących po sobie zdarzeń, którego pierwszym ogniwem jest aparatowy A Wydziału P 12, a ostatnim (poważne) skutki dla bezpieczeństwa publicznego.

 

Wyciąg z uzasadnienia


Należy rozróżnić prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technologicznymi i prace przy bezpośrednim sterowaniu procesami technicznymi. Posługując się w związku z tym definicją określoną w Uniwersalnym Słowniku Języka Polskiego (pod redakcją prof. Stanisława Dubisza, wydawnictwo PWN) należy wskazać, iż przez pojęcie "techniki" rozumie się celowy, racjonalny, oparty na teorii sposób wykonywania jakichś czynności, posługiwania się czymś, określoną metodę; zaś przez "technologię" rozumie się proces przetwarzania w sposób celowy i ekonomiczny dóbr naturalnych w dobra użyteczne (produkty), ciąg czynności produkcyjnych służących wytworzeniu danego produktu. Proces natomiast to nic innego, jak przebieg następujących po sobie i powiązanych przyczynowo określonych zmian, czynności, które stanowią stadia, etapy tego procesu, fazy rozwijania się czegoś. Z powyższego wynika, że każda "technologia", a ściślej proces technologiczny łączy się z określonymi czynnościami technicznymi.


Należy także mieć na uwadze rozróżnienie między "awarią przemysłową" (punkt 13) i "awarią techniczną" (punkt 14). Awaria przemysłowa zdaje się mieć większy zasięg i dla określenia jej treści przydatne mogą być określenia zawarte w art. 248 i następne ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2003 r., Nr 5, poz. 58). Awaria techniczna ma mniejszy zasięg i może nie być związana z awarią przemysłową. Awaria techniczna może być ograniczona do jednego urządzenia. Każda awaria przemysłowa jest awarią techniczną, ale nie każda awaria techniczna jest awarią przemysłową.

… W punkcie 14 załącznika do ustawy o emeryturach pomostowych nie chodzi o każdą awarię techniczną. Skutki tej awarii muszą być "poważne". Trudności związane z oceną, czy awaria jest "poważna", czy też nie, wynikają z ocennego charakteru tej przesłanki. Przesłankę tę łatwiej określić w sposób negatywny - nie chodzi tutaj o drobne awarie ograniczone do jednego czy kilku stanowisk pracy. O ocenie "poważności" awarii będzie decydowało wiele czynników, m.in. rodzaj substancji niebezpiecznej, jej ilość, a nawet warunki atmosferyczne, w tym kierunek wiatru. W innych aktach prawnych rozróżnia się "poważną awarię" i "poważną awarię przemysłową" (art. 3 ust. 8a, 17a ust. 1, 76a ustawy z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Dz. U. z 2007 r., Nr 39, poz. 251). Punkt 14 załącznika Nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych nie rozróżnia rodzajów awarii, mówi jedynie o awarii technicznej. "Poważność" dotyczy skutków, czyli następstw awarii. Określając pojęcie skutków można pomocniczo odnieść się do treści konwencji z 17 marca 1992 r. w sprawie transgranicznych skutków awarii przemysłowych (Dz. U. z 2004 r., Nr 129, poz. 1352). Przez "skutki" należy rozumieć bezpośrednie lub pośrednie natychmiastowe lub powstałe po pewnym czasie szkodliwe konsekwencje awarii przemysłowej, w szczególności w odniesieniu do człowieka, flory, fauny, gleby, wody, powietrza, krajobrazu, wzajemnych więzi między poszczególnymi elementami oraz wartości materialnych i dziedzictwa kulturowego. Skutki te muszą mieć znaczenie dla bezpieczeństwa publicznego.



* Cytowane uzasadnienie Sąd zastosował w 15 wyrokach wydanych w podobnych sprawach w październiku 2010 r.

UWAGA: W związku z cytowanymi w pkt. 1 materiałów orzeczeniami sądów administracyjnych orzeczenia w tych sprawach wiążą jedynie w zakresie rozpatrywanych spraw i nie mogą być stosowane per analogia do innych przypadków.