BHP operatora maszyn ręcznych z napędem elektrycznym
Stanowiska pracy
BHP OPERATORA MASZYN RĘCZNYCH Z NAPĘDEM ELEKTRYCZNYM

 

Ograniczenia formalne i techniczne maksymalnych wartości momentów obrotowych przenoszonych na ręce operatorów maszyn ręcznych

 

Wskazania dla producentów i użytkowników dotyczące ograniczenia wartości momentów obrotowych przenoszonych na ręce operatorów maszyn ręcznych można znaleźć w normach dotyczących tych maszyn. W tablicy 1 przedstawiono ich maksymalne dopuszczalne wartości zależne od budowy i sposobu trzymania maszyn ręcznych z napędem elektrycznym. Momenty te są nazywane „momentami utyku” i powstają głównie podczas zakleszczenia narzędzi roboczych w materiale obrabianym [2].

 

Tabela 1. Dopuszczalne momenty obrotowe MRmax przenoszone na ręce operatorów typowych maszyn ręcznych z napędem elektrycznym

 

Lp.

Budowa

maszyny

Rysunek i określenie

sposobu trzymania maszyny

Określenie

(obliczenie)

dopuszczalnego momentu

obrotowego MRmax

Moment

MRmax

[Nm]

1

Maszyna

z obudową okrągłą

 

Trzymanie maszyny oburącz za obudowę

Podanie dopuszczalnej wartości

MRmax = 8 Nm

2

Szlifierka

prosta

– obudowa trójkątna

 

Trzymanie maszyny oburącz – jw.

Podanie dopuszczalnej wartości

MRmax = 10 Nm

3

Maszyna

z jednym uchwytem

 

Trzymanie maszyny jedną ręką za uchwyt

Obliczenie:
MRmax = (400 x A) Nm.

Przyjmuje się, że:

B = 0,04 m,

A – długość uchwytu mierzona do osi obrotu narzędzia

Obliczony dopuszczalny MRmax dla badanych wiertarek nie przekroczył 57 Nm

 (A = 0,14 m).

4

Maszyna

z dwoma uchwytami

Trzymanie maszyny oburącz za dwa uchwyty

Obliczenie:
MRmax = (400 x A2) Nm.

Przyjmuje się, że:

B = 0,04 m

A2 – długość dłuższego uchwytu mierzona do osi obrotu narzędzia

Obliczony dopuszczalny MRmax dla badanych wiertarek nie przekroczył 77 Nm
(A = 0,19 m)

 

Niezależnie od zaleceń normatywnych producenci znacząco ograniczają w sposób techniczny momenty przenoszone na ręce operatorów, występujące np. podczas zakleszczenia narzędzia w materiale obrabianym. Badania wiertarek na hamowni wykazały, że działanie sprzęgła przeciążeniowego bądź ograniczenie mocy silnika powoduje zatrzymanie ruchu wiertła przy momentach hamujących wynoszących kilkanaście Nm [3].

 

Trzeba również pamiętać, że niektóre normatywne wartości dopuszczalne momentów obrotowych są „trudne do utrzymania dla rąk operatorów”. Maksymalne momenty, jakie praktycznie mogli wywrzeć operatorzy (w najkorzystniejszych warunkach ergonomicznych) poprzez oba uchwyty wyłączonej wiertarki, nie przekraczały 50 Nm (patrz tablica 1, pkt 4 – maszyna  z dwoma uchwytami  – A = 0,19 m).

 

 

___________________________

 

[2] PN-EN 60745-2-1:2010 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym – Bezpieczeństwo użyt-kowania – Część 2-1: Wymagania szczegółowe dotyczące wiertarek i wiertarek udarowych.

[3] Dąbrowski A., Tokarski T. i in., Badania wpływu momentów obrotowych maszyn ręcznych na powstawanie obciążeń układu mięśniowo-szkieletowego operatorów. Etap. 1. Opracowanie meto-dyki badań eksperymentalnych wpływu momentów obrotowych na obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego operatorów maszyn ręcznych z napędem elektrycznym. Program wieloletni pn. „Po-prawa bezpieczeństwa i warunków pracy". III etap, okres realizacji: lata 2014–2016. Część B. Pro-gram realizacji badań naukowych i prac rozwojowych.