Pyły

Pyły

Elżbieta Jankowska

Pracownicy zatrudnieni w pomieszczeniach biurowych są narażeni na wdychanie cząstek pyłów zawieszonych w powietrzu. Są to z reguły cząstki o wymiarach poniżej 10 µm, przy czym przeważają  cząstki drobne o wymiarach poniżej 1 µm. Cząstki te są najbardziej szkodliwe dla zdrowia człowieka, gdyż przedostając się do obszaru wymiany gazowej płuc mogą być przyczyną wielu chorób.

Jakkolwiek stężenia cząstek drobnych w pomieszczeniach biurowych są znacznie mniejsze niż w pomieszczeniach produkcyjnych, to ich obecność wraz z innymi czynnikami szkodliwymi lub uciążliwymi występującymi w pomieszczeniach biurowych może prowadzić do występowania zespołu chorego budynku (SBS) u pracowników zatrudnionych w tych pomieszczeniach.

    Źródłami pyłów drobnych są prace biurowe (np. związane z użytkowaniem papieru), elementy wyposażenia budynków i pomieszczeń oraz pracownicy zatrudnieni na stanowiskach biurowych i osoby odwiedzające te pomieszczenia. Przebywanie w pomieszczeniu (np. konferencyjnym) 30 osób przez 20 minut może spowodować około   półtorakrotny wzrost stężeń w powietrzu cząstek drobnych o wymiarach poniżej 0,2 µm [3].
Istotny wpływ na stężenia cząstek drobnych może mieć pył osiadły na wyposażeniu pomieszczeń biurowych, który podczas przemieszczania się osób przechodzi w stan zawieszony w powietrzu.

W pomieszczeniach biurowych, w których nie ma systemów wentylacyjnych, tzn. gdy wentylowanie odbywa się przede wszystkim  poprzez przewietrzanie (np. otwieranie okien), stężenia pyłów drobnych są w znacznym stopniu uzależnione od stężeń pyłów zawartych w powietrzu atmosferycznym. W pomieszczeniach biurowych, w których nie występują znaczne emisje pyłów z tzw. źródeł wewnętrznych, stężenia cząstek są z reguły mniejsze niż stężenia cząstek w powietrzu atmosferycznym.

Nieodpowiednio zaprojektowane i niewłaściwie funkcjonujące systemy wentylacyjne mogą być również źródłem znacznej ilości cząstek drobnych. Cząstki te są wprowadzane do pomieszczeń biurowych z powietrzem dostarczanym przez nieodpowiednio czyszczone albo w ogóle nieczyszczone kanały wentylacyjne lub mogą wydzielać się z filtrów powietrza, które nie są wymieniane w regularnych odstępach czasu.

W pomieszczeniach, w których jest dozwolone palenie papierosów, do powietrza są emitowane cząstki bardzo drobne, szczególnie o wymiarach poniżej 0,2 µm. Po wypaleniu kilku papierosów stężenie tych cząstek może być kilkunastokrotnie większe niż ich stężenie przed zapaleniem papierosów. Cząstki pochodzące z dymu papierosowego mogą utrzymywać się w powietrzu przez długi czas. Godzinę po wypaleniu kilku papierosów w powietrzu w pomieszczeniu biurowym stężenie cząstek może być nadal kilkakrotnie większe niż przed wypaleniem papierosów. Znaczna część cząstek zawartych w dymie tytoniowym osadza się w pomieszczeniu biurowym na jego wyposażeniu i stopniowo uwalnia się do powietrza. Z powyższego wynika, że jakkolwiek na największą liczbę cząstek drobnych są narażone osoby palące papierosy, to osoby niepalące przebywające w pomieszczeniu, w którym były palone papierosy, wdychają znaczne ilości cząstek drobnych jeszcze przez długi czas po zgaszeniu papierosów (efekt biernego palenia) [4].

Więcej informacji w monografii pt.
Zespół Chorego Budynku. Ocena Parametrów Środowiska Pracy, pod redakcją Elżbiety Jankowskiej i Małgorzaty Pośniak, CIOP-PIB, Warszawa 2007.

 
Nowości wydawnicze

do nowych wymagań prawa pracy. Poradnik, - J. Karpowicz, K. Gryz, 2018 r.

więcej