Czynniki zagrożeń zawodowych
CZYNNIKI MECHANICZNE

 

CZYNNIKI   MECHANICZNE

 

WYNIKI PRAC BADAWCZYCH 
(
Zakład Techniki Bezpieczeństwa - od roku 2023 - Zakład Zagrożeń Fizycznych)

 

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Elektronicznych Systemów Ochronnych

Opracowanie metodyki stosowania systemów lockout/tagout w systemach wytwórczych
Przemysłu 4.0,
(3.SP.09) okres realizacji: 2020-2021 r.

 

 

 

Wytyczne do stosowania procedur LOTO w systemach wytwórczych Przemysłu 4.0

dr hab. inż. Marek Dźwiarek, prof. CIOP-PIB

2021 r.

 

 

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Zagrożeń Mechanicznych

Opracowanie narzędzi wspomagających ograniczanie ryzyka zawodowego związanego z zagrożeniami występującymi w przemyśle lotniczym w procesach łączenia materiałów z wykorzystaniem technologii nitowania, zgrzewania oraz klejenia, (2.G.11), okres realizacji: 2017-2019 r.

Celem zadania jest ograniczenie ryzyka zawodowego podczas nitowania, zgrzewania oraz klejenia materiałów w przemyśle lotniczym poprzez opracowanie i upowszechnienie narzędzi (wytycznych i list kontrolnych) dla pracowników służb bhp, nadzoru produkcji i technologów montażu.
W procesach technologicznych montażu w przemyśle lotniczym stosowane są technologie nitowania, zgrzewania oraz klejenia. Przy ich realizacji wymagane jest ręczne transportowanie elementów wielkogabarytowych oraz wykonywanie wielu prac w trudnych warunkach, np. na wysokości, w zamkniętych przestrzeniach, w niewygodnej pozycji, przy braku dobrej widoczności itp. Opracowanie skutecznych metod ograniczania ryzyka zawodowego związanego tymi procesami wymaga dokładnego rozpoznania zagrożeń zawodowych (fizycznych, chemicznych), jak również uciążliwości związanych zwłaszcza z obciążeniem fizycznym i wymuszoną pozycją pracy występujących w tych procesach technologicznych.

 

WYTYCZNE dotyczące ograniczania ryzyka zawodowego w procesach łączenia materiałów w przemyśle lotniczym
mgr inż. Mariusz Dąbrowski

2019 r.

ZALECENIA dotyczące ograniczania ryzyka w procesach łączenia materiałów w przemyśle lotniczym 
mgr inż. Mariusz Dąbrowski

2019 r.

 

LISTY DO KONTROLI warunków pracy w procesach łączenia materiałów w przemyśle lotniczym
mgr inż. Mariusz Dąbrowski

2019 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Zagrożeń Mechanicznych

Opracowanie wytycznych do konstrukcji oraz montażu ekranów i ogrodzeń ochronnych przed zagrożeniami mechanicznymi w zakładach przemysłu meblowego, (2.G.17), okres realizacji: 2017-2019 r.

 

Celem zadania jest określenie wpływu konstrukcji oraz sposobu montażu ekranów i ogrodzeń ochronnych (w tym minimalnych odległości bezpieczeństwa) na zapewnienie ochrony przed zagrożeniami mechanicznymi w zakładach przemysłu meblowego.

Wielu wypadków w meblarstwie można z pewnością uniknąć montując odpowiednie osłony ograniczające liczbę osób narażonych na odrzut materiału oraz inne zagrożenia mechaniczne. Stosowanie właściwych zasad w tym zakresie umożliwia tworzenie bezpieczniejszych stanowisk pracy przez ograniczanie stref niebezpiecznych oraz dostępu do tych stref.
Odpowiednia konstrukcja i właściwy sposób montażu ekranów i ogrodzeń ochronnych wpływa też na poprawę warunków funkcjonowania przedsiębiorstw sektora meblowego m.in. przez racjonalne i oszczędne wykorzystanie powierzchni hal produkcyjnych przy planowaniu stanowisk zapewniających bezpieczniejsze warunki pracy.

 

 

 

Wytyczne do konstrukcji oraz montażu ekranów i ogrodzeń ochronnych przed zagrożeniami mechanicznymi w zakładach przemysłu meblowego

mgr inż. Mariusz Dąbrowski

2019 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Elektronicznych Systemów Ochronnych
Opracowanie metodyki oceny układów logicznych zapewniających funkcje bezpieczeństwa blokowania i ryglowania przy osłonach ruchomych oraz metodyki doboru tych układów i projektowania funkcji bezpieczeństwa zgodnie z aktualnymi wymaganiami norm europejskich, (3.G.16), okres realizacji: 2017 - 2019

 

Celem głównym zadania było określenie możliwości i ograniczeń w zastosowaniu układów logicznych zapewniających funkcje bezpieczeństwa blokowania i ryglowania przy osłonach ruchomych, pozwalających na obniżenie ryzyka użytkowania maszyn.

 

 

 

Układy logiczne zapewniające funkcje bezpieczeństwa blokowania i ryglowania przy osłonach ruchomych w maszynach – dobór, projektowanie i ocena zgodności z wymaganiami. Materiały informacyjne CIOP-PIB

Autor: dr hab. inż. Marek Dźwiarek, prof. Instytutu – Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Techniki Bezpieczeństwa, Pracownia Elektronicznych Systemów Ochronnych

2019 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Technik Rzeczywistości Wirtualnej

Przenośny symulator suwnicy wykonany w technologii rzeczywistości wirtualnej do prowadzenia szkoleń operatorów w warunkach operacyjnych, (4.G.28), okres realizacji: 2017-2019 r.

Głównym celem zadania była poprawa jakości szkoleń operatorów suwnic prowadzonych przez jednostki szkoleniowe przez wykorzystanie opracowanego w ramach zadania symulatora suwnicy pomostowej sterowanej z poziomu kabiny. Sterowanie wirtualną suwnicą funkcjonującą w symulatorze odbywa się za pomocą rzeczywistych paneli sterowniczych. W ramach zadania opracowano symulator  suwnicy w wersji przenośnej i stacjonarnej. Wersję przenośną wyposażono w oprzyrządowanie VR (gogle VR, stacje bazowe i kontrolery), a wersję stacjonarną wykonano w technologii SEMI-CAVE (obraz ze środowiska wirtualnego wyświetlany jest na ekranach ustawionych wokół użytkownika (z przodu, u dołu i po obu bokach)). W ramach zadania przeprowadzono badania mające na celu określenie, która z wersji symulatora umożliwia uzyskanie większego realizmu podczas prowadzenia symulacji, a która z nich jest lepszym narzędziem do wspomagania szkolenia operatorów suwnic.

 

Symulator w wersji stacjonarnej i przenośnej do wspomagania szkolenia operatorów suwnic
mgr inż. Dariusz Kalwasiński

2019 r.

Symulator wykorzystujący technikę Rzeczywistości Wirtualnej do wspomagania szkoleń operatorów suwnic pomostowych sterowanych z poziomu kabiny 
mgr inż. Dariusz Kalwasiński

2019 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Zagrożeń Mechanicznych

Określenie metod oraz zakresu i częstości kontroli drabin aluminiowych w zależności od sposobu i intensywności ich użytkowania (Zadanie nr 3.G.14/TSB)

 

 

 

Budowa i dobór drabin aluminiowych przeznaczonych do różnych warunków użytkowania oraz zakres i częstość ich kontroli

dr inż. Andrzej Dąbrowski, CIOP-PIB
2018 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Zagrożeń Mechanicznych
"Opracowanie zasad doboru i stosowania środków prewencji w celu ograniczania zagrożeń przy użytkowaniu urządzeń do pozyskiwania energii słonecznej i wiatrowej", okres realizacji: 2014-2016 r.

 

Celem głównym zadania było pracowanie i wdrożenie zasad postępowania oraz doboru środków ochronnych umożliwuających zapewnienie właściwego poziomu ochrony przed zagrożeniami występującymi podczas użytkowania urządzeń do pozyskiwania energii słonecznej i wiatrowej.
W ramach realizacji zadania zidentyfikowano sposoby wykonywania tych prac i środki bezpieczeństwa, z uwzględnieniem różnych stosowanych technologii urządzeń do pozyskiwania energii słonecznej i wiatrowej oraz określono występujące tam zagrożenia, strefy ich występowania oraz sytuacje niebezpieczne. Przeprowadzono ocenę wpływu istotnych zagrożeń (np. upadki z wysokości, kontakt z ruchomymi elementami, uderzenie lub przygniecenie, porażenie prądem elektrycznym) na ryzyko zawodowe podczas prac i czynności wykonywanych przy użytkowaniu elektrowni słonecznych oraz wiatrowych, z uwzględnieniem stosowanych przez pracowników środków ochronnych. Na tej podstawie opracowano zalecenia dotyczące ograniczania zagrożeń oraz listy do kontroli warunków bezpieczeństwa pracy przy użytkowaniu urządzeń do pozyskiwania energii słonecznej i wiatrowej. Opracowano wytyczne obejmujące zasady doboru i stosowania środków prewencji przy wykonywaniu zidentyfikowanych i wyodrębnionych prac związanych z użytkowaniem urządzeń do pozyskiwania energii słonecznej i wiatrowej. Zasady te uwzględniają zastosowanie środków ochrony zbiorowej i indywidualnej a także środków organizacyjnych. Wytyczne zostały zweryfikowane na podstawie zgłoszonych do nich uwag przez przedstawicieli elektrowni wiatrowych i słonecznych oraz Państwowej Inspekcji Pracy.

 

 

 

Wytyczne doboru środków prewencji w celu ograniczania zagrożeń przy użytkowaniu urządzeń do pozyskiwania energii wiatrowej.

Autor: dr inż. Mariusz Dąbrowski, dr inż. Andrzej Dąbrowski, CIOP-PIB
2016 r.

Lista kontrolna do identyfikowania zagrożeń przy użytkowaniu urządzeń do pozyskiwania energii wiatrowej.

Autor: dr inż. Mariusz Dąbrowski, dr inż. Andrzej Dąbrowski, CIOP-PIB
2016 r.

Plakat dotyczący prewencji w celu ograniczania zagrożeń przy użytkowaniu urządzeń do pozyskiwania energii wiatrowej.

Autor: dr inż. Mariusz Dąbrowski, dr inż. Andrzej Dąbrowski, CIOP-PIB
2016 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Technik Rzeczywistości Wirtualnej

"Symulowanie wrażenia dotyku związanego z interakcją z elementami sterowniczymi i manipulowanymi przedmiotami w środowisku rzeczywistości wirtualnej dla potrzeb szkoleń w zakresie bezpiecznego użytkowania maszyn produkcyjnych do obróbki metalu". (IV.P.03), okres realizacji: 2014-2016 r.

 

Głównym celem projektu było określenie, które czynności sterownicze związane z symulacją procesu użytkowania maszyn do obróbki metalu można realizować z wykorzystaniem uproszczonej metody symulowania wrażenia dotyku (przez zastosowanie rękawicy z siłowym sprzężeniem zwrotnym), a dla których niezbędne było wykorzystanie symulatora wyposażonego w rzeczywiste elementy sterownicze. Przeprowadzone badania w ramach projektu pozwoliły również określić, która z tych dwóch metod pozwala na osiągniecie lepszej precyzji manipulowania elementami sterowniczymi i umożliwia uzyskanie bardziej realistycznej symulacji użytkowania maszyny.

 

Wytyczne stosowania metod symulowania wrażenia dotyku w aspekcie opracowywania aplikacji szkoleniowych umożliwiających użytkowanie wirtualnych maszyn
Autor: mgr inż. Dariusz Kalwasiński
2016 r.
Symulowanie odczucia wrażenia dotyku w technice VR
Autor: mgr inż. Dariusz Kalwasiński
2016 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Technik Rzeczywistości Wirtualnej
"Opracowanie, na podstawie numerycznych rekonstrukcji wypadków, wytycznych dotyczących bezpieczeństwa operatorów podnośnikowych wózków jezdniowych", (2.Z.19), okres realizacji: 2014-2016 r. 


Celem zadania było opracowanie wytycznych dotyczących elementów bezpieczeństwa oraz prawidłowej pozycji operatorów wózków jezdniowych chroniących przed skutkami wypadku spowodowanego utratą stateczności wózka (przewrócenie wózka wraz z operatorem), które będą wykorzystywane do szkoleń m.in. operatorów wózków jezdniowych i służb BHP. Przyczyni się to do zrealizowania celu społecznego, jakim jest podniesienie bezpieczeństwa w transporcie wewnątrzzakładowym.

 

 

Ochrona operatora przed skutkami przewrócenia się podnośnikowego wózka widłowego
dr  inż.  Marcin Milanowicz,  CIOP-PIB
2016 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Elektronicznych Systemów Ochronnych
"Opracowanie zasad wykorzystania techniki RFID w obszarze bezpieczeństwa użytkowania maszyn oraz oceny zgodności tych rozwiązań z wymaganiami zasadniczymi", (3.Z.08), okres realizacji: 2014 - 2016
 
Celem głównym zadania było określenie możliwości i ograniczeń w zastosowaniu techniki RFID w obszarze bezpieczeństwa użytkowania maszyn z uwzględnieniem wymagań zasadniczych dotyczących środków bezpieczeństwa i maszyn. W ramach realizacji zadania opracowano metodykę badań typu i oceny zgodności z wymaganiami zasadniczych dotyczących wyposażenia ochronnego wykorzystującego technikę RFID. Opracowano metodyki projektowania funkcji bezpieczeństwa z wykorzystaniem elementów stosujących technikę RFID oraz upowszechniono wiedzę o możliwościach stosowania techniki RFID w obszarze bezpieczeństwa maszyn.

 

Materiały informacyjne: Urządzenia bezpieczeństwa maszyn wykorzystujące technikę RFID – podstawy, wymagania, badania, stosowanie

mgr inż. Tomasz Strawiński, CIOP-PIB
2016 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Zagrożeń Mechanicznych

Badania drabin zgodnie z nowymi wymaganiami bezpieczeństwa wg normatywów UE.

 

Celem głównym zadania jest opracowanie procedur badawczych do badania drabin zgodnie z nowymi wymaganiami bezpieczeństwa wg normatywów UE. W związku z tym opracowano koncepcję prowadzenia badań drabin według nowych norm a także procedury badawcze do badania drabin zgodnie z wymaganiami normatywnymi:
PN-EN 131-1+A1:2011, PN-EN 131-2+A1:2012, PN-EN 131-3:2007

 

 

 

Badania drabin zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 131-2+A1:2012

dr inż. Mariusz Dąbrowski, dr inż. Andrzej Dąbrowski, CIOP-PIB
2015 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Technik Rzeczywistości Wirtualnej

Nr zadania: 04.A.33 pt. Komputerowe narzędzia wykorzystujące techniki rzeczywistości wirtualnej VR do interaktywnego odwzorowania wybranych zagrożeń mechanicznych dla zapobiegania zdarzeniom wypadkowym przy obsłudze suwnicy.

 

Wykonano komputerowe narzędzie do interaktywnego odwzorowania zdarzeń wypadkowych występujących przy użytkowaniu suwnicy sterowanej z poziomu kabiny za pomocą dwóch rzeczywistych paneli sterowniczych. Narzędzie pozwala na wzbogacenie tradycyjnej formy szkolenia operatorów suwnic o możliwość osobistego uczestniczenia w inscenizowanych zdarzeniach wypadkowych występujących podczas przemieszczania i manipulowania ładunkami w środowisku pracy. Użytkownik narzędzia uczestniczy w symulowanych niebezpiecznych zjawiskach dynamicznych, takich jak utrata ładunku, uderzenie ładunkiem o przedmioty środowiska pracy lub innych użytkowników dróg komunikacyjnych itp., których ze względów bezpieczeństwa nie można przeprowadzić w rzeczywistych warunkach.

 

 

 

Narzędzie do odwzorowania zdarzeń wypadkowych występujących podczas użytkowania suwnic
mgr inż. Dariusz Kalwasiński, CIOP-PIB
2013 r.

 

Zakład Techniki Bezpieczeństwa Pracownia
Technik Rzeczywistości Wirtualnej

Nr projektu: V.B.12. pt. „Komputerowe modele kończyny górnej z możliwością symulowania złamań oraz głowy z przemysłowym hełmem ochronnym dla potrzeb rekonstrukcji i zapobiegania wypadkom przy pracy”.

 

Celem projektu było opracowanie komputerowego modelu kończyny górnej z możliwością symulowania złamań (w obrębie kości ramiennej, promieniowej i łokciowej) oraz komputerowego modelu przemysłowego hełmu ochronnego, a następnie ich implementacja do komputerowego modelu człowieka pakietu Madymo. Powstały w wyniku prac wzbogacony komputerowy model człowieka służył będzie do rekonstrukcji wypadków przy pracy, co w dużym stopniu przyczyni się do poszerzenie stanu wiedzy o przyczynach, przebiegu i skutkach tych zdarzeń. Ulepszony komputerowy model człowieka umożliwi także prognozowanie wypadków na stanowiskach pracy co pozwoli na dobór odpowiednich zabezpieczeń już na etapie projektowania maszyn i urządzeń.

 

 

„Rekonstrukcja wypadków przy pracy z wykorzystaniem symulacji numerycznej”

mgr inż. Marcin Milanowicz, CIOP-PIB
2013 r.

 

Wypadek podczas wyciągania łuku ociosowego ze spągu

 

 

Wypadek podczas sprzątania pomieszczenia chłodni

 

 

 

 

Metodyka budowy zintegrowanych systemów komputerowo wspomaganego projektowania maszyn ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa pracy i ergonomii.

Celem zadania badawczego było opracowanie metodyki budowy zintegrowanych systemów komputerowo wspomaganego projektowania maszyn, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa pracy i ergonomii.
W ramach 1. punktu kontrolnego opracowano koncepcję integracji baz danych z zakresu bezpieczeństwa pracy i ergonomii z innymi bazami do wspomagania prac inżynierskich i dobrano
formaty dla potrzeb tej integracji na podstawie wyników analizy charakterystyk krajowych i zagranicznych komputerowych baz danych z obydwu tych zakresów. Opracowano także
wstępną, koncepcję zintegrowanego środowiska głównie do wspomagania prac projektowych z uwzględnieniem modelowania sytuacji niebezpiecznych.
W ramach 2. punktu kontrolnego:
- dokonano analizy, niezbędnych do uwzględniania w procesie projektowania
  maszyn, kryteriów oraz wymagań bezpieczeństwa i ergonomii
- opracowano projekt szkieletowego systemu CAD, uwzględniającego wymienione
  kryteria i wymagania
- zbudowano relacyjna bazę danych do rejestracji sytuacji niebezpiecznych
- wykonano oprogramowanie systemu do wspomagania analizy bezpieczeństwa
  pracy i ergonomii przy pracach projektowych, z uwzględnieniem modelowania
  sytuacji niebezpiecznych
- zaproponowano organizację dialogu między projektantem a systemem CAD, z
  uwzględnieniem kryteriów i wymagań bezpieczeństwa i ergonomii
- opracowano instrukcję obsługi oprogramowania do wspomagania analizy
  bezpieczeństwa pracy i ergonomii przy projektowaniu obrabiarek do drewna.
Opracowano projekt metodyki budowy zintegrowanych systemów CAD uwzględniających kryteria i wymagania bezpieczeństwa i ergonomii.
W ramach 3. punktu kontrolnego: zweryfikowano, opracowany w 2. punkcie kontrolnym, projekt metodyki budowy zintegrowanych systemów CAD na przykładzie: pilarki tarczowej,
strugarki, frezarki do obróbki drewna, których obsługa wiąże się z wysokim poziomem ryzyka. Zweryfikowano również opracowany w poprzednim punkcie kontrolnym system CAD i opracowano metodyki budowy systemu CAD do projektowania obrabiarek do drewna.
Modyfikacji poddano modele projektowanej maszyny i modele komputerowe człowieka oraz modele sytuacji wynikających ze współdziałania człowieka z maszyna.
Modele człowieka pracującego na obrabiarce wybrano z programu Anthropos wersja 5. Modele obrabiarki były generowane przez projektanta za pomocą aplikacji zbudowanej w ramach
tego punktu kontrolnego. Aplikację napisano w języku Visual Basic, pewne fragmenty w języku Autolisp, ponieważ Visual Basic daje efektywniejsze działanie. Ze względu na specjalizowany charakter aplikacji przyjęto, że będzie ona zawierała narzędzia umożliwiające przede wszystkim modelowanie takich obiektów, z którymi człowiek ma bezpośredni kontakt.
Obiekty te są przygotowane w postaci sparametryzowanych danych do modelowania obrabiarek do drewna. Pozostałe obiekty, które należy do wewnętrznej struktury maszyny, mogą być modelowane za pomocy ogólnych narzędzi dostępnych w systemie AutoC

W ramach 4. punktu kontrolnego:
- zmodyfikowano relacyjna bazę danych do rejestracji sytuacji niebezpiecznych,
  dostosowując ja do bezpośredniego uzyskiwania danych ze zmienionego w 1998 r.
  rozporządzenia Rady Ministrów dotyczącego ustalania okoliczności i przyczyn
  wypadków przy pracy i sposobów ich dokumentowania
- zbudowano aplikację KREATOR MASZYN, służąca projektantowi do szybkiego
  analizowania struktury maszyny
- zbudowano aplikację GENERATOR MASZYN, służącą projektantowi do generowania
  różnorodnych modeli maszyny
- rozszerzono i uzupełniono system CAD do projektowania obrabiarek do drewna o
  wymienione aplikacje
- przedstawiono przykłady optymalizacji następujących maszyn do obróbki drewna:
  strugarki-wyrówniarki, frezarki i pilarki poziomej
- przedstawiono wizualizację wygenerowanych struktur, wykonując ruchome zdjęcia
  w postaci plików filmowych.
Na tej podstawie zbudowano zintegrowany system CAD, realizujący komputerowo wspomagane projektowanie maszyn ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa pracy i ergonomii. Zbudowany system został wykorzystany do budowy przykładowych modeli obrabiarek do obróbki drewna.

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Zagrożeń Mechanicznych

Określenie wpływu parametrów procesu frezowania drewna na zagrożenie odrzutem materiału obrabianego.

Do większości wypadków ciężkich i śmiertelnych przy obsłudze obrabiarek do drewna dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu ciała operatora z pracującym narzędziem lub wskutek uderzenia odrzuconym przedmiotem obróbki albo jego fragmentem.
Odrzut występuje zwłaszcza przy cięciu wzdłużnym na pilarkach tarczowych oraz przy struganiu i frezowaniu drewna.
Z dotychczasowych badań dotyczących wpływu prędkości frezowania na zagrożenie odrzutem wynika, że poniżej pewnej granicznej wartości tej prędkości zagrożenie odrzutem wzrasta.
Znalazło to wyraz w normie europejskiej EN 848-1:1998, dotyczącej frezarek pionowych dolnowrzecionowych do drewna, w której określono optymalne zakresy prędkości skrawania dla narzędzi stosowanych we frezarkach.
Celem zadania jest eksperymentalne zbadanie wpływu prędkości i głębokości frezowania, z uwzględnieniem stępienia krawędzi tnących narzędzia, na zagrożenie stwarzane odrzutem
obrabianego przedmiotu. Planowane badania szerzą, dotychczasowa wiedzę dotycząca zjawiska odrzutu, a uzyskane w czasie badań wyniki umożliwia określenie zakresów prędkości i
głębokości skrawania, przy których zagrożenie odrzutem jest najmniejsze a także tych, których należy unikać ze względu na podwyższony poziom ryzyka. Umożliwi to opracowanie wskazówek takiego doboru parametrów, który będzie uwzględniał minimalizowaniem zagrożenia odrzutem.
W 1. punkcie kontrolnym opracowano metodykę badania energii odrzutu, polegającą, na pomiarze prędkości odrzucanej na stanowisku do badania odrzutu standardowej listwy
testowej, przy zmiennych wartościach prędkości i głębokości skrawania oraz ustalonych pozostałych parametrach. W opracowanym programie badań:
- określono optymalne cechy narzędzia przeznaczonego do badań
- opracowano plan badań, obejmujący między innymi wybór kojarzonych wzajemnie
  wartości głębokości skrawania i prędkości obrotowych oraz określenie całkowitej
  liczby prób wynoszącej minimum 240
- wytypowano wyposażenie pomiarowe i pomocnicze, umożliwiające pomiary
  głębokości skrawania, promienia stępienia krawędzi tnących narzędzia oraz
  obróbkę i opracowanie graficzne wyników badań
- przeprowadzono wstępna analizę niepewności wyników badań dla kilku modeli
  pomiarowych, uwzględniających albo pomijających zjawiska przypadkowe oraz
  wpływ uwzględnienia zmienności masy listwy testowej, używanej do prób jako
  odrzucany przedmiot.

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Zagrożeń Mechanicznych

"Opracowanie zasad i metod określania poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa dla programowalnych systemów sterowania maszyn"

Nowoczesne urządzenia przemysłowe, w tym również urządzenia ochronne, coraz częściej wyposażane są w programowalne systemy sterowania. Systemy takie muszą spełniać szczególne wymagania dotyczące ich zdolności do realizacji założonych funkcji. Systemy złożone i programowalne mogą być oceniana jedynie w aspekcie funkcjonalnym. Ocena taka obejmuje analizę postępowania osób związanych z projektowaniem, obsługą i konserwacją urządzenia we wszystkich etapach jego cyklu życia. Celem zadania badawczego jest opracowanie zasad i metod oceny programowalnych systemów sterowania maszyn. Ocena polegać będzie na sprawdzeniu, czy zastosowano właściwe środki zapobiegające defektom lub ich niebezpiecznym następstwom. Istotnym elementem oceny będzie audit projektu. W szczególności ustalić trzeba zakres niezbędnych rozwiązań organizacyjnych, które muszą być stosowane podczas projektowania systemów o różnych poziomach nienaruszalności bezpieczeństwa oraz rodzaj i formę dokumentów, potwierdzających właściwe zarządzanie projektem. Przeprowadzanie auditu ułatwi opracowana w ramach projektu sformalizowania lista pytań. Następnym, po audicie projektu, etapem oceny urządzenia jest sprawdzenie osiągniętego poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa (SIL). Metody jakościowe oceny bazują na analizie zastosowanych rozwiązań konfiguracyjnych i systemów testowania sprawności działania urządzeń. Metody ilościowe polegają na analizie probabilistycznej zastosowanych rozwiązań. W zakresie zadania badawczego znajduje się zaadoptowanie wyników uzyskanych przez inne ośrodki naukowo-badawcze, a także opracowanie nowych metod obliczania prawdopodobieństwa błędu w działaniu programów komputerowych. Wynikiem przeprowadzonych prac będą więc opracowane zasady i metody sprawdzania poprawności ustalania minimalnego koniecznego poziomu nienaruszalności bezpieczeństwa oraz poziomu uzyskanego w zaprojektowanych i zbudowanych systemach, które umożliwiać będą przeprowadzenie badań certyfikacyjnych urządzeń ochronnych oraz maszyn wyposażonych w systemy programowalne. Metody te będą zharmonizowane z metodami opracowywanymi obecnie w różnych instytutach badawczych Unii Europejskiej.

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Elektronicznych Systemów Ochronnych

"Metodyka doboru właściwej kategorii elementów systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem (ESSZB) z zastosowaniem oceny ryzyka"

Celem projektu jest opracowanie metodyki umożliwiającej właściwy dobór elementów systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem (ESSZB), w które wyposażane są maszyny stwarzające duże zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Metodyka pozwoli na określenie relacji między ryzykiem, na które narażeni są ludzie znajdujący się w strefie zagrożenia maszyny, a kategoriami elementów systemów sterowania maszyn związanych z bezpieczeństwem mającymi zapewnić akceptowalny poziom ryzyka w strefie zagrożenia.
Przykładami elementów systemów sterowania są urządzenia ochronne, takie jak urządzenia oburęcznego sterowania, kurtyny świetlne, czy urządzenia realizujące funkcje bezpieczeństwa np. stop awaryjny, czy też elementy krytyczne dla bezpieczeństwa w systemach sterowania np. czujnik położenia suwaka prasy.
Podział na kategorie (B, 1, 2, 3 i 4) stanowi klasyfikację elementów systemu sterowania związanych z bezpieczeństwem w odniesieniu do ich odporności na defekty i ich późniejszego zachowania w stanie defektu, co jest osiągane przez strukturę elementów i/lub ich niezawodność.
W chwili obecnej nie ma jednoznacznie określonych metod doboru kategorii ESSZB w zależności od poziomu istniejącego ryzyka.
Na metodykę doboru właściwej kategorii ESSZB składać się będą:
- wytyczne doboru właściwej kategorii ESSZB w zależności od określonego
  poziomu ryzyka,
- przewodnik stosowania metodyki z przykładami doboru właściwej kategorii ESSZB
  dla wybranych stanowisk pracy,
- przykłady stosowania wybranych metod oceny ryzyka dla prowadzenia doboru
  właściwej kategorii ESSZB.

Zakład Techniki Bezpieczeństwa
Pracownia Elektronicznych Systemów Ochronnych

Zbadanie wybranych właściwości nieliniowych i chaosu deterministycznego w sztucznej sieci neuronowej o strukturze sieci neuronowej - pr. stat. CIOP, 15.IX. 2000-15.XII.2001
Zbadano dynamikę sieci neuronowej z neuronami  o wartościach ciągłych, z  połączeniami synaptycznymi każdego neuronu w sąsiedztwie k, pod wpływem zewnętrznego periodycznego pobudzenia z okresem T.  Stwierdzono, że dynamika sieci zależy od wartości k. Dla k = 1 w całej sieci powstają oscylacje o okresie T, z wyjątkiem małych fragmentów sieci o ewolucji quasiperiodycznej. Ze wzrostem k fragmenty te rozrastają się i zwiększa się ilość fragmentów sieci z ewolucją quasiperiodyczną, ewolucją okresową o okresie równym 3T, oraz z ewolucją chaotyczną. Dla k ł 4 cała sieć ewoluuje chaotycznie.  Znaleziono więc drogę do chaosu typu mieszanego - przez ruch quasiperiodyczny i potrojenie okresu. Oraz stwierdzono, że wzrost gęstości połączeń synaptycznych prowadzi do ewolucji chaotycznej sieci.

Zakład Techniki Bezpieczeństwa

"Opracowanie modelu sztucznej sieci neuronowej do analizy sytuacji niebezpiecznych na zautomatyzowanym stanowisku pracy" SPR-1, zad.03.8.2, 1.III.1998- 31.XII.1999
Opracowano układ sztucznych sieci neuronowych służący do wykrywania sytuacji niebezpiecznych na stanowisku pracy z robotem przemysłowym. Kaskadowo połączone neuronowe sieci komórkowe połączone są z systemem wizyjnym składającym się z kamery TV i frame grabbera. Nadsyłane z kamery obrazy otoczenia robota są porównywane przez układ sieci i jest dokonywana ekstrakcja cech obiektów, które pojawiły się w sąsiedztwie robota. Wykrywane są obiekty o rozmiarze D większym od D0 i prędkości v  z zakresu [vmin, Vmax],  które pojawiły się w tym sąsiedztwie. Są one uznawane za potencjalnie niebezpieczne i może być wysłany sygnał wyłączający robota.
Prędkość analizy obrazów (ok. 100 ms) umożliwia pracę układu w czasie rzeczywistym.

Zakład Techniki Bezpieczeństwa

"Opracowanie systemu do wykrywania sytuacji niebezpiecznych na stanowiskach pracy opartego na sztucznych sieciach neuronowych", proj. PCz16-21, Zad.2-10,
Temat jest kontynuacją prac wcześniejszych. Planuje się opracowanie systemu bezpieczeństwa dla zautomatyzowanych stanowisk pracy, który inteligentnie analizuje sąsiedztwo takiego stanowiska (robota). Składa się on z układu wizyjnego (kamera TV i frame grabber), który dostarcza sekwencji obrazów z sąsiedztwa robota i z układu neuronowego. Układ ten analizuje obrazy z kamery i dokonuje ekstrakcji cech obiektów pojawiających się w sąsiedztwie robota. Ponadto układ ten powinien wykrywać położenie ramienia robota, toteż tylko obiekty zbliżające się do robota w sektorze pracy ramienia będą mogły być uznane za potencjalnie niebezpieczne. Pozwoli to na redukcję pola bezpieczeństwa. Duża prędkość analizy obrazów powinna umożliwić pracę w czasie rzeczywistym, a dobór najważniejszych parametrów pracy systemu przez użytkownika umożliwi jego pracę na rozmaitych zautomatyzowanych stanowiskach pracy.

Zakład Techniki Bezpieczeństwa

"Symulacyjny model rozprzestrzeniania się epidemii w populacji oparty na układzie neuronopodobnym" -  pr. stat. CIOP 1.III.2002 - 31.V.2003
Opracowywany model opiera się na neuronopodobnym układzie o strukturze sieci komórkowej, w którym będą modelowane kontakty między jednostkami (zmienne w czasie i w przestrzeni) oraz przenoszenie czynnika zarażającego (bakterii, wirusa). Ewolucja czasowa takiego układu pozwoli badać modele epidemii różnego rodzaju i określać takie parametry jak: zasięg epidemii, ilość osób zmarłych i uodpornionych, czas trwania epidemii itp.  Zmienna wielkość układu neuronopodobnego umożliwi badanie rozchodzenia się epidemii (infekcji) w populacjach różnej wielkości (100 - 10 000 jednostek) oraz efekt ochronny szczepień profilaktycznych.